Eerst even iets rechtzetten uit de eerste zin... Zelfs rechtbanken zijn niet altijd een 'arena'. Soms zijn ze zeker eerder een ‘herstelplaats’. Dat is zeker zo als er verzoeningszittingen zijn. In een arena is er nog een winnaar en een verliezer. Maar nu gaat het meer en meer om een duurzame oplossing. Iets waar beide partijen (grotendeels) mee kunnen leven.

Een alternatieve geschillenoplossing is er een waarbij de partijen een maximale inbreng hebben in de oplossing van hun geschil. Die autonomie zorgt voor vertrouwen in het proces van de geschillenoplossing. Het zorgt ook voor  aanvaarding van een finale oplossing, zelfs als die aan de partijen wordt opgelegd.

Klinkt mooi en het thema krijgt dan ook steeds meer aandacht in de praktijk. Het is ook als onderzoeksonderwerp een hot topic. Internationaal spreekt men over Dispute Resolution (DR).

'Center for the Furure of Dispute Resolution' bundelt expertise geschillenoplossing

Prof. dr. Maud Piers is de coördinator van het kersverse Centre for the Future of Dispute Resolution (CFDR).

“In onze faculteit hebben we heel wat expertise rond geschillenoplossing" zegt prof. Piers. "Zelf werk ik vooral rond arbitrage . Daarbij kloppen de partijen aan bij 'arbiters'. Dat zijn een soort private rechters die een geschil beslechten buiten de rechtbank om. Iemand als prof. Eric Lancksweerdt is dan weer specialist op het vlak van bemiddeling en de menselijke aspecten van geschillenoplossing. En dan hebben we nog specialisten procesrecht. Zowel in burgerlijke zaken (zoals prof. Piet Taelman en prof. Wannes Vandenbussche als in administratieve zaken (zoals prof. Sabien Lust). Die expertise bundelen we nu in deze nieuwe onderzoeksgroep.”

"Het centrum bekijkt geschillenoplossing niet alleen ‘as is’. De blik is vooral gericht op de toekomst. Hoe zal geschillenoplossing evolueren en hoe willen we dat het evolueert? Heel expliciet wordt ook gekeken naar de impact van digitalisering."  (prof. Maud Piers)

Welke rol spelen machines en AI straks? Is de ultieme alternatieve oplossing van een geschil misschien dat een geschil door AI voorspeld en vermeden wordt? Zal digitalisering een procedure als arbitrage toegankelijker maken waardoor ook kleinere en minder kapitaalkrachtige partijen ervoor gaan kiezen? Het zijn enkele van de vragen voor het onderzoekscentrum.

Naast die digitalisering – of net door de digitalisering - wil het CFDR ook de rol en meerwaarde van de mens versus de machine onderzoeken. Welke menselijke kwaliteiten zijn van doorslaggevend belang om tot conflictoplossing te komen waarbij het welzijn van de mens voorop staat? “Het is een een rode draad doorheen onze diverse onderzoeksprojecten” vult prof. Piers aan.

“Een tweede rode draad is de correcte balans tussen legitimiteit, partij-autonomie en efficiëntie. Dat gaat dus om onderzoek naar het juridische kader waarbinnen twistende partijen hun oplossingsgericht traject kunnen vorm geven. Deze thema’s worden belicht vanuit een internationaal, rechtsvergelijkend en multidisciplinair perspectief” besluit prof. Piers.